Куранды Туура Түшүнүү = Kur'an'ı Anlamak

Куран алгач адамдын аң-сезимине, андан соң адам тарабынан барак үстүнө жазылган Аллахтын сөзү. Куран катардагы адам баласы түшүнгөн, жөнөкөй тилде, мааниси түшүнүктүү, кишинин логикасына/акылына туура келген түзүмдө келген. Албетте ал эң алгач Аз. Мухаммад, сахабалар доорунда келгендеги жандуулугу менен кийинки мезгилдеги табияты бири-биринен таптакыр айырмаланып турат. Себеби Аз. Мухаммад менен сахабалардын доорунда Куран оозеки формада жана ошол коомдун аң-сезимине, дүйнө таанымына, маданиятына жана аларга таандык жашоо образына ылайык мүнөздөгү табиятты камтыган. Аз. Мухаммаддын доорунан узакташкандан баштап жогорудагы өзүнүн касиетин жоготкон. Муну менен катар арап эмес башка коомдордун мусулманчылыкты кабыл алышы Куранды түшүнүүдө жаңы проблемаларды жарата баштаган. Куран илимдеринин пайда болушунун негизги себептеринен бири да Аллахтын сөзүн түшүнүү жана андагы терең маанилерди билүү эле. Бирок Куран келгендеги алгачкы күндөн бүгүнкү күнгө чейин аны түшүнүүгө багытталган иликтөөлөр кандай жетишкендиктерге жеткендиги ар бир пенденин көңүлүн кызыктырып келет. Эң алгачкы күндөн баштап азыркы күнгө чейин Куранды түшүнүүдө проблемалар болуп келгендиги айкын. Бирок мезгилдин өтүшү менен Курандын тексттин негиз ал алган чечмелөөлөр маселенин маңызын өзгөрттү десек болот.

Ачкыч сөздөр: Куран, Аз. Мухаммад, сахаба, маани, илим

Kur’an öncelikle insan zihnine, sonra mushaflara yazılan Allah’ın kelamıdır. Kuran sıradan bir insanın anlayacağı, anlaşılır, insan mantığına uygun yapıda inmiştir. Elbette ki ilk geldiği canlılığıyla sonraki durumu farklılık arzeder. Çünkü Hz. Peygamber ve sahabiler devrinde Kuran sözlü biçimde ve o devrin insan zihnine işleyen, fikrine, kültürüne ve hayat şartlarına uygun anlam ihtiva etmekteydi. Aynı zamanda vahyin sözlü biçimde zihinde kavranması için amele dökülmesi icab etmektedir. Hz. Peygamber’in vefatında sonra Ku’an ilk canlılığını kaybetmiştir. Bununla birlikte arap olmayan başka kavimlerin İslamı girmesiyle birlikte Kur’an’ın anlaşılması hususunda sorunlar ortaya çıkmıştır. Kur’an ilimlerinin ortaya çıkış sebeplerinden biri de Allah’ın kelamını ve onun muhtevasındaki anlamların anlaşılması idi. Fakat Kur’an’ın ilk indiği günden bugüne kadar onun anlaşılmasına yönelik araştırmalar hangi başarıları elde ettiği merak konusudur. İlk geldiği günden bugüne kadar onun anlaşılmasında sıkıntıların hep devam ettiği aşikardır. Zamanın geçmesiyle Kuran metnini odağın merkezine alan tefsir çabaları sorunun mahiyetini değiştirmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kur’an, Hz. Muhammed, sahabi, anlam, ilim.