Tarihi Perspektiften, Sosyo-Ekonomik Değerler Açısından Rusya-Ukrayna Savaşı ve Orta Asya Ülkelerine Etkileri

Ukrayna ve Rusya’nın ilk siyasi yapılanmaları Kiyev Knezliği olduğu görülür. Moğolların Kiev’e saldırıları sonucu kuzeye çekilen Rusların daha sonra Ukrayna topraklarını ele geçirmesi, I. Petro ve II. Katerina dönemlerinde Ukrayna kimliğinin bastırıldığı ve Ukraynalıların sömürüldüğü iddiaları, 1932-1933 yıllarındaki golodomor trajedisi, II. Dünya savaşında Ukraynalı milliyetçilerin Almanlarla işbirliği yaptığı suçlamaları, Ukrayna’ya devredilen Karadeniz filosunun statüsü, bağımsızlık sonrası Ukrayna’nın Batı’ya yönelmeyi tercih etmesi gibi tarihi olgular ve iddialar Rus ve Ukrayna toplumu arasındaki tarihi kırılma ve kopuş noktalarını teşkil etmektedir. 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra gerçekleşen Turuncu devrim, Euromaydan olayları, 2014 yılında Kırım’ın Rusya tarafından işgali, Donets ve Lugansk bölgelerindeki ayrılıkçı grupları Rusya’nın doğrudan desteklemesi ile Rusya ile Ukrayna’nın birbirinden uzaklaşma süreci geri dönülmez bir hal almıştır. İki ülke ilişkilerindeki kriz, Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya saldırması ile savaşa dönüşmüştür. Rusya-Ukrayna savaşından etkilenen bölgelerin başında Orta Asya ülkeleri gelmektedir. Savaşın başlamasından sonraki süreçte Orta Asya ülkeleri başta ekonomik, siyasi ve sosyal açıdan savaşın tesirlerini derinden hissetmektedir. Bu çalışmada tarihi perspektiften Rusya-Ukrayna ilişkileri, bu ilişkilerdeki kırılma ve kriz noktaları, Rusya Ukrayna savaşının başlaması ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, savaşın Orta Asya ülkelerine tesirleri, Çin’in bu süreçte bölge ülkeleri ile ilişkileri konuları değerlendirilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Rusya, Ukrayna, Orta Asya, Savaş, Ekonomi, Russia, Ukraine, Central Asia, War, Economy