M. Avezov, A.N. Bernştam vd. gibi bilim adamlarının araştırmalarına göre VIII-XI. asırlarda gerçekleşen tarihî olayların temelinde ortaya çıkan Manas Destanı, Eski Türk devrinden izler taşımaktadır. Bunlardan biri dil unsurlarıdır. Destan üzerinde yaptığımız çalışma sonucunda Manas Destanı’nda Köktürk harfli yazıtlarda durum zarfı yapımında da kullanılan vasıta hâli /Xn/ eki; Eski Türkçeye mahsus olan /-gXlX/ zarf-fiil eki ve gereklilik ifade eden /-gUlUk/ eki gibi morfolojik özelliklerin bulunduğunu tespit edebildik. Colborstoyun ve kamandayın gibi kelimelerde geçen /Xn/ eki Köktürk harfli yazıtlardaki /In/ eki gibi durum zarfı yapmaktadır. İki metinde bulunan /In/ eki Eski Türkçede olduğu gibi vasıta hâli anlamını taşımaktadır. /-gXlX/ eki Köktürkçede asıl eylemin amacını ve başlangıç noktasını bildirmek için kullanılan /-gAlI/ ekine benzerlik gösterirken, /-gUlUk/ eki Eski Uygurcadaki gibi gereklilik ifade etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Manas Destanı, Eski Türkçe, ek, gramer özellikleri, vasıta hâli
Басылманын аты (dc.title) | OLD TURKIC GRAMMAR ELEMENTS IN THE MANAS EPIC = Manas destanında eski̇ Türkçeye özgü gramer unsurları |
Автор/лор (dc.contributor.yazarlar) | Nurdin USEEV |
Басылманын түрү (dc.type) | Makale |
Тили (dc.language) | Türkçe |
Жарыяланган жылы (dc.date.issued) | 2022 |
Улуттук/Эл аралык (dc.identifier.ulusaluluslararasi) | Uluslararası |
Булагы (dc.relation.journal) | Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten / BELLETEN Yearbook of Turkic Studies |
Саны (dc.identifier.issue) | 74 |
Барагы (dc.identifier.startpage) | 39-50 |
ISSN/ISBN (dc.identifier.issn) | ISSN: 0564-5050; Online ISSN: 2651-5113 |
Басмаканасы (dc.publisher) | Türk Dil Kurumu |
Маалымат базалар (dc.contributor.veritaban) | TRDizin |
Маалымат базалар (dc.contributor.veritaban) | Ulakbim (DergiPark) |
Маалымат базалар (dc.contributor.veritaban) | Scopus |
Индекс түрү (dc.identifier.index) | Scopus |
Қысқаша (dc.description.abstract) | M. Avezov, A.N. Bernştam vd. gibi bilim adamlarının araştırmalarına göre VIII-XI. asırlarda gerçekleşen tarihî olayların temelinde ortaya çıkan Manas Destanı, Eski Türk devrinden izler taşımaktadır. Bunlardan biri dil unsurlarıdır. Destan üzerinde yaptığımız çalışma sonucunda Manas Destanı’nda Köktürk harfli yazıtlarda durum zarfı yapımında da kullanılan vasıta hâli /Xn/ eki; Eski Türkçeye mahsus olan /-gXlX/ zarf-fiil eki ve gereklilik ifade eden /-gUlUk/ eki gibi morfolojik özelliklerin bulunduğunu tespit edebildik. Colborstoyun ve kamandayın gibi kelimelerde geçen /Xn/ eki Köktürk harfli yazıtlardaki /In/ eki gibi durum zarfı yapmaktadır. İki metinde bulunan /In/ eki Eski Türkçede olduğu gibi vasıta hâli anlamını taşımaktadır. /-gXlX/ eki Köktürkçede asıl eylemin amacını ve başlangıç noktasını bildirmek için kullanılan /-gAlI/ ekine benzerlik gösterirken, /-gUlUk/ eki Eski Uygurcadaki gibi gereklilik ifade etmektedir. |
Қысқаша (dc.description.abstract) | Anahtar Kelimeler: Manas Destanı, Eski Türkçe, ek, gramer özellikleri, vasıta hâli |
URL (dc.rights) | https://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/73654/1213497 |
DOI (dc.identifier.doi) | 10.32925/tday.2022.84 |
Факультет / Институт (dc.identifier.fakulte) | Edebiyat Fakültesi |
Бөлүмү (dc.identifier.bolum) | Türkoloji Bölümü |
Мекемедеги автор(лор) (dc.contributor.author) | Nurdin USEEV |
Каттоо № (dc.identifier.kayitno) | BLF4C93CFF |
Каттоо киргизүү датасы (dc.date.available) | 2023-09-26 |
Эскертме (Жарыяланган жылы) (dc.identifier.notyayinyili) | 2022 |
Предметтик рубрикатор (dc.subject) | the Manas Epic |
Предметтик рубрикатор (dc.subject) | old turkic |
Предметтик рубрикатор (dc.subject) | suffix |
Предметтик рубрикатор (dc.subject) | grammar features |
Предметтик рубрикатор (dc.subject) | case adverb |