M. Avezov, A.N. Bernştam vd. gibi bilim adamlarının araştırmalarına göre VIII-XI. asırlarda gerçekleşen tarihî olayların temelinde ortaya çıkan Manas Destanı, Eski Türk devrinden izler taşımaktadır. Bunlardan biri dil unsurlarıdır. Destan üzerinde yaptığımız çalışma sonucunda Manas Destanı’nda Köktürk harfli yazıtlarda durum zarfı yapımında da kullanılan vasıta hâli /Xn/ eki; Eski Türkçeye mahsus olan /-gXlX/ zarf-fiil eki ve gereklilik ifade eden /-gUlUk/ eki gibi morfolojik özelliklerin bulunduğunu tespit edebildik. Colborstoyun ve kamandayın gibi kelimelerde geçen /Xn/ eki Köktürk harfli yazıtlardaki /In/ eki gibi durum zarfı yapmaktadır. İki metinde bulunan /In/ eki Eski Türkçede olduğu gibi vasıta hâli anlamını taşımaktadır. /-gXlX/ eki Köktürkçede asıl eylemin amacını ve başlangıç noktasını bildirmek için kullanılan /-gAlI/ ekine benzerlik gösterirken, /-gUlUk/ eki Eski Uygurcadaki gibi gereklilik ifade etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Manas Destanı, Eski Türkçe, ek, gramer özellikleri, vasıta hâli
Yayın Adı (dc.title) | OLD TURKIC GRAMMAR ELEMENTS IN THE MANAS EPIC = Manas destanında eski̇ Türkçeye özgü gramer unsurları |
Yazar/lar (dc.contributor.yazarlar) | Nurdin USEEV |
Yayın Türü (dc.type) | Makale |
Dil (dc.language) | Türkçe |
Yayımlanma Yılı (dc.date.issued) | 2022 |
Ulusal/Uluslararası (dc.identifier.ulusaluluslararasi) | Uluslararası |
Kaynak (dc.relation.journal) | Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten / BELLETEN Yearbook of Turkic Studies |
Süreli Sayı (dc.identifier.issue) | 74 |
Sayfa (dc.identifier.startpage) | 39-50 |
ISSN/ISBN (dc.identifier.issn) | ISSN: 0564-5050; Online ISSN: 2651-5113 |
Yayıncı (dc.publisher) | Türk Dil Kurumu |
Veri Tabanları (dc.contributor.veritaban) | TRDizin |
Veri Tabanları (dc.contributor.veritaban) | Ulakbim (DergiPark) |
Veri Tabanları (dc.contributor.veritaban) | Scopus |
İndex Türü (dc.identifier.index) | Scopus |
Özet (dc.description.abstract) | M. Avezov, A.N. Bernştam vd. gibi bilim adamlarının araştırmalarına göre VIII-XI. asırlarda gerçekleşen tarihî olayların temelinde ortaya çıkan Manas Destanı, Eski Türk devrinden izler taşımaktadır. Bunlardan biri dil unsurlarıdır. Destan üzerinde yaptığımız çalışma sonucunda Manas Destanı’nda Köktürk harfli yazıtlarda durum zarfı yapımında da kullanılan vasıta hâli /Xn/ eki; Eski Türkçeye mahsus olan /-gXlX/ zarf-fiil eki ve gereklilik ifade eden /-gUlUk/ eki gibi morfolojik özelliklerin bulunduğunu tespit edebildik. Colborstoyun ve kamandayın gibi kelimelerde geçen /Xn/ eki Köktürk harfli yazıtlardaki /In/ eki gibi durum zarfı yapmaktadır. İki metinde bulunan /In/ eki Eski Türkçede olduğu gibi vasıta hâli anlamını taşımaktadır. /-gXlX/ eki Köktürkçede asıl eylemin amacını ve başlangıç noktasını bildirmek için kullanılan /-gAlI/ ekine benzerlik gösterirken, /-gUlUk/ eki Eski Uygurcadaki gibi gereklilik ifade etmektedir. |
Özet (dc.description.abstract) | Anahtar Kelimeler: Manas Destanı, Eski Türkçe, ek, gramer özellikleri, vasıta hâli |
URL (dc.rights) | https://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/73654/1213497 |
DOI (dc.identifier.doi) | 10.32925/tday.2022.84 |
Fakültesi / Enstitütü (dc.identifier.fakulte) | Edebiyat Fakültesi |
Bölümü (dc.identifier.bolum) | Türkoloji Bölümü |
Kurumdaki Yazar/lar (dc.contributor.author) | Nurdin USEEV |
Kayıt No (dc.identifier.kayitno) | BLF4C93CFF |
Kayıt Giriş Tarihi (dc.date.available) | 2023-09-26 |
Not (Yayımlanma Yılı) (dc.identifier.notyayinyili) | 2022 |
Konu Başlıkları (dc.subject) | the Manas Epic |
Konu Başlıkları (dc.subject) | old turkic |
Konu Başlıkları (dc.subject) | suffix |
Konu Başlıkları (dc.subject) | grammar features |
Konu Başlıkları (dc.subject) | case adverb |