Kırgız Tiyatrosunda Kadının Varoluşu (1920-1990)

Tarihi kaynakların verdiği bilgilere göre, 1917 Ekim Devrimi’ne kadar Kırgız toplum hayatında ve edebiyatında tiyatronun varlığından söz edilemez. Tiyatro, 1917 Ekim Devrimi sonrası Kırgızların yaşamına bizzatihi devlet eliyle sokulmuş bir türdür. Amaç, Sovyetler Birliği’nin sahip olduğu sosyalist ideolojiyi okuma yazma oranı düşük bir topluma eğitim gibi uzun vadeli bir süreçle değil, hem eğlendiren hem de öğreten bir araçla benimsetmektir. Bu çalışmanın amacı, Kırgız halkının tiyatro tarihine kısaca değinerek dönem bazında tiyatro metinlerinde birey olarak kadının çoğul kimliklerini yani kadın imajını ayrıntılı bir biçimde irdelemektir. Bu bağlamda, Kırgız tiyatrosunun başlangıçtan Sovyetler Birliği’nin resmen dağıldığı 1990 yılına kadar tiyatrolarda sahnelenmiş, Kırgız kadınlarının temel sorunlarını merkeze alan ve dönemin şartlarına paralel olarak değişen kadın tiplerine yer veren belli başlı oyunlar incelenmiştir. Böylece 1920-1990 yılları arasında Kırgız tiyatrosunda/metinlerinde yazarlar/dramaturglar tarafından yaratılan kadın tiplerinin oluşturduğu doku ortaya konmakla birlikte dönemin piyeslerine yansıyan önemli kadın sorunları da gözler önüne serilmiş olacaktır. Ayrıca Ekim Devrimi’nin Kırgız toplumu ve aile yapısını nasıl etkilediği, Sovyet Hükümeti’nin kendi ideoloji doğrultusunda kadın meselesini nasıl ele aldığı dolayısıyla Kırgız kadınının toplumdaki yeri ve öneminde ne gibi değişiklikler yaşandığına da temas edilecektir. Çalışma, Türkiye’de Kırgız edebiyatı ve tiyatrosu üzerine yapılan çalışmalar arasında kadın tiplerini detaylı olarak inceleyen ilk çalışma olması hasebiyle önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kırgız Tiyatrosu, kadın tipleri, varoluş, kimlik