Kırgızistan’da Demokrasi Sorunu = A question of democracy in Kyrgyzstan

Günümüz dünyasında demokrasi bir araç olmaktan çıkıp bir amaç olmuştur. Oysa demokrasinin temel amacı insanların daha iyi yönetildikleri, yönetime doğrudan katıldıkları ve özgürlüklerinin korunduğu bir sis- temi oluşturmak olmalıdır. Uygulamalar ne yazık ki, bunun çok uzağındadır. Burada demokrasi halk için değil sadece kurumları (siyasi partiler, sivil toplum örgütleri v.s.) ve prosedürleri için var olan bir paradigma haline dönüşmüştür. Bu paradigma bazı yanılgılara yol açabilmekte ve dünyadaki anti-demokratik yapıdaki yöne- timlerden, demokratik yönetimlere geçiş olarak değerlendirilebilmektedir. Kuşkusuz bu iddiaların muhatabı niteliğindeki ülkelerden biri Kırgızistan’dır. Sovyet sonrası dönemde Kırgızistan yönetimi liberalleşme ve demokratikleşme süreci adı altında bir takım ekonomik, siyasal ve toplumsal reformlar gerçekleştirmiştir. Bu çerçevede planlı ekonomiden piyasa ekonomisine geçilmiş, yeni Anayasa kabul edilmiş, çok partili siyasi yapılanma oluşturulmuş ve sivil toplum örgütleri desteklenmiştir. Ancak Kırgızistan’ın demokratik olma iddiasının eleştirel bir değerlendirilmesi yapıldığında, bu ülkede gerçek halk egemenliği anlamında bir demokratik sistemin kurulamadığı görülmektedir. Üstelik Sovyet sonrası Kırgızistan yönetiminin gerçek- leştirdiği ekonomik, siyasal ve toplumsal reformlar, liberal demokrasinin bugünkü biçimlerine yönelik bir dönüşümü bile ifade etmemektedir. Kırgızistan’da demokratik kurumlar ve prosedürler mevcut olmakla birlikte, bu kurumların sistemli bir şekilde çalışmadığı, dahası iktidarın oyuncağı durumunda oldukları bile söylenebilir. Dolayısıyla Sovyet sonrası Kırgızistan’daki ekonomik, siyasal ve toplumsal dönüşüm süreci, yeni bir demokratikleşme atılımı olmaktan çok düşük yoğunluklu demokrasi rejimi olarak tanımlanabilecek gelişmeleri ifade etmektedir.

Democracy has become an ambition rather than a tool in a contemporary world. The main goal of democracy is to bring people in a system in which they are directly involved in a government and their fre- edom preserved. However, the implementations are far from this reality. But the democracy in Kyrgyzstan has become a paradigm for institutions (political parties, civil societies and etc.) and procedures instead of existing for people. This paradigm leads to certain mistakes and it seems that there is a shift from anti- democratic governments to democratic ones in the world. Undoubtedly, Kyrgyzstan is a country that rep- resents this allegation. After the collapse of the Soviet Union, Kyrgyzstan has performed liberalization and democratization through certain economic, political and social reforms. Within this framework, there have taken place the processes of transition from planned economy to free market economy; a new constitituti- on has been ratified ,a multi party system has emerged and the civil society has been supported. However, the critical evaluation of democratic developments in Kyrgyzstan shows that there is no establishment of democratic system that is under people’s sovereignty. Significantly, the economic, political and social reforms made by post-Soviet Kyrgyz government do not represent modern liberal democratic principles. Morover it can be said that although democratic institutions and procedures exist in Kyrgyzstan, these ins- titutions do not perform systematically, even they become ‘governmet’s toy’. Consequently, the economic, political and social transition processes in Kyrgyzstan, instead of representing the onset of the democra- tization processes, represent the structure, which can be decribed as a low intensity democracy regime.