New Findings on Basmachi Movement in Kyrgyzstan (1925-1934) = Kırgızistan’da Basmacı Hareketiyle İlgili Yeni Bilgiler (1925-1934)

Bilindiği gibi Sovyet yönetiminin ilk yıllarında Türkistan’da basmacı hareketi baş göstermiş ve bu hareket, yö- netimin askerî tedbirler almasına sebep olacak kadar ileri boyutlara ulaşmıştır. Kırgızistan’da basmacıların faaliyetlerinin, güneydeki farklı ilçelerde, özellikle de dağlık bölgelerde 1930’larda da etkili olduğu görülmektedir. Basmacı kollarını yönetenlerin halk arasında nüfuz ve itibar sahibi olan kimselerden oldukları dikkat çekici bir husus arz etmektedir. Bu durum ve basmacı hareketinin geniş bir çapta yayılarak sıradan halkın desteğini kazanması, Sovyet yönetimi için ciddi bir siyasi mesele haline gelmiştir. Makalede, 1925-1934 yılları arasında Kırgızistan’ın güneyinde basmacılık hareketine devam edilmesinin sebepleri, basmacı kollarının çalışmaları, Sovyet yönetiminin bu harekete karşı almış olduğu askerî, siyasi/ideolojik, ekonomik, kültürel önlemler üzerinde durulacaktır. Konu, bilimsel eserlerin yanında Sovyetler zamanında kullanımı yasak olan “çok gizli” olarak nitelendirilen arşiv belgelerinin ışığında değerlendirilmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler Basmacı Hareketi, Kırgızistan, Sovyet Hükûmeti, Korbaşı, Canıbek Kadı

As it is known, Basmachi Movement in Turkestan arose during the first years of the Soviet rule and this movement reached to the extent that it would cause the administration to take military measures. It can be seen that activities of Basmachis had effect in different regions in the south of Kyrgyzstan, especially in mountainous areas even in 1930s. It is noteworthy that the rulers of the dominant branches were the people who had influence and reputation among the people. This situation and the fact that while spreading widely, Basmachi Revolt gained the support of ordinary people became a serious political issue for the Soviet government. The causes of the continuation of the movement Basmachi in the south of Kyrgyzstan between 1925-1934, activities of the Basmachi army, military, political, ideological, economic and cultural measures taken by the Soviet government will be emphasized in this article. The subject will be evaluated in the light of archival documents, described as “strictly confidential” documents as well as scientific works, the usage of which were prohibited during the Soviet period

Keyword: Basmachi Movement, Kyrgyzstan, the Soviet Government, Korbashi, Canibek Kazy