Нормы милосердия и великодушия в наследии кочевых киргизов

Akmatali ALİMBEKOV

В представленной статье с опорой на фольклорные источники, исторические этнографические факты, были проанализированы такие социальные этические нормы, как прощение, милосердие, великодушие в кочевом киргизском обществе, которые являются одними из основных морально-этических норм. В исследовании особое внимание акцентируется на тот факт, что киргизы, не ущемляя культуру других народов, с толерантностью относятся к отдельным их особенностям, стремятся к скорейшему согласию, дружелюбному сосуществованию. Милосердие и великодушие также высоко ценились в частных межличностных отношениях. В кочевом ...More

KIRGIZİSTAN’DA BİR MEMORAT ÖRNEĞİ ALBASTI VE FEMİNİST BAKIŞ AÇISI

Rifat NERGİZ

Hemen hemen tüm toplumlarda uyku esnasında insana huzursuzluk verdiğine inanılan tuhaf varlıklarla ilgili hikâyeler anlatılmaktadır. Bir dış kuvvet tarafından baskıya maruz kalan insanlar her şeyin farkında olmakla birlikte hiçbir şey yapamamaktan şikâyet etmektedirler. Bazen de bazı tuhaf sesler duyup tuhaf görüntüler görüp onlarla iletişime girmektedirler. Bunlardan birinin Türk halklarındaki genel adı Albastıdır. Bu tip halk inanışlarına memorat denmektedir. Memoratlar insanların günlük hayatlarını etkileyen günlük hayatla ilgili sözlü ve korkutucu anlatımlardır. Bu hikâyelerin kökeni ve ka ...More

KIRGIZ AĞITLARINDA BİR MİTOLOJİK UNSUR

Rifat NERGİZ

Mitsel öyküleme toplumlardaki bazı sosyal kurumların işleyişini kolaylaştırmaktadır. Bu bağlamda, her millete ait çeşitli mitler vardır ve bunlar ait oldukları toplumun en gizli insanî arzularını yansıtmakta olup mevcut oldukları kültürün yaşam tarzları ve inanışlarıyla bağlantılıdırlar. Buradan hareketle mitler, ilkel kültürleri açıklamakta olduğu kadar büyük medeniyetleri ve dinleri açıklamak için de önemlidir. Mitlerdeki her olay rast gele ve muğlak bir şekilde ortaya çıkmış olup bu durum onları gerçekliği yadsınamaz tarihî vakalardan ayıran en büyük özelliktir. Bunun yanı sıra bazı tarihî ...More

Kırgız Toplumunda Sosyo-Kültürel Bir Yapı Olarak Bir Atanın Baldarı

Cengiz BUYAR

Kırgız toplumunda akrabalık bağları hayli güçlüdür. Aileden başlayarak boy ve el’e kadar şekillenen sosyal, kültürel, askeri ve idari bir yapı mevcuttur. Bu yapılanmanın tarihin en eski dönemlerinden günümüze kadar hemen bütün Türk halklarında da benzeri şekilde devam ettiği görülmektedir. Türk halklarının birçok basamaktan oluşan kendilerine has akrabalık sistemi, hiyerarşik grupları, boy ve cüz yapılanmaları bulunmaktadır. Bununla birlikte bu yapılanmanın halkalarının tamamı açık bir şekilde ortaya konamamakta ve anlaşılamamaktadır. Bu bağlamda Kırgızların geleneksel toplum yapısında önemli ...More

КОРПУСНЫЙ АНАЛИЗ КОНЦЕПТА ВЕРБЛЮД В КЫРГЫЗСКОЙ ЛИНГВОКУЛЬТУРЕ

Anarkan BEKTUROVA | Gülnara BAYGOBILOVA

Исследование посвящено корпусному анализу концепта верблюд (төө) в контексте кыргызской лингвокультуры. Целью исследования является анализ роли и значения верблюда в кыргызской культуре с использованием корпусного подхода. Исследование включает анализ исторической связи верблюда с кыргызским народом, его экономического значения, символической значимости в традициях и обрядах, а также лексического и синтаксического анализа употребления концепта верблюд в кыргызском языке. Полученные результаты помогут лучше понять и интерпретировать роль верблюда в кыргызской культуре и его связь с народом. Они ...More

KARŞILAŞTIRMALI OLARAK KIRGIZ TÜRKÇESİNDEKİ HAFTA GÜN İSİMLERİ

Negizbek ŞABDANALİYEV

Bu makalede Kırgız Türkçesinde kullanılmakta olan hafta gün isimleri ele alınmıştır. Kırgız Türkçesine Farsçadan ve Arapçadan girip daha çok resmiyette kullanılan hafta gün isimlerinin yanında konuşma dilinde kullanılan ve sıra sayı sıfatları ile kün “gün” kelimesinin birleşiminden yapılan öz isimlerin de oldukça yaygın olduğu belirtilmiştir. Ayrıca Farsçadan giren hafta gün isimlerindeki sayılar ile Kırgız Türkçesi konuşma dilinde kullanılan öz Türkçe hafta gün isimlerindeki sayılar arasında bir uyumsuzluğun olduğu gösterilmiş ve sebepleri açıklanmaya çalışılmıştır. Haftanın başlangıcını beli ...More

Göçebe Uygarliği Işiğinda Türk Atinin Yetiştirilmesi ve Mülkiyeti (Kirgiz Kültürü Örneğinde)

Kayrat BELEK

Eskiçağlarda konargöçerler tarafından atın evcilleştirilmesi ve binek hayvanı olarak kullanılması, insanoğlunun tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda Türklerin atlarının, uçsuz bucaksız steplerde hızlı hareket etmesi, açlığa, susuzluğa ve dağ silsilelerini aşmaya dayanaklı bir yapıda olması, hem göçebe uygarlığının gelişmesinde hem de Türklerin Avrasya coğrafyasının geniş bir kesimine yayılmalarında ve atlı imparatorluklar kurmalarında önemli bir rol oynamıştır. Bu bakımdan makalemizde konar-göçerlerin kültür değerlerini günümüze kadar canlı bir şekilde barındıran ...More

О значении этнонима Булгачи-Салучи в «Зафар-Наме» Низам Ад-Динашами = MEANING OF THE BULGACHI-SALUCHI ETHNONYM IN 'ZAFAR-NAME' BY NIZAM AL-DIN SHAMI

Anvarbek MOKEEV

В тимуридских источниках XV в. упоминаются этнонимы булгачи, булгачи-салучи, булгачи-сабуджи, булгачи вилкар и булгачи-далкар. В историографии Кыргызстана проблема происхождения названия булгачи изучена подробно, однако двойные этнонимы булгачи-салучи, булгачи-сабуджи, булгачи-вилкар и булгачи-далкар до сих пор не становились объектом специального историко-этнографического и лингвистического исследования. В результате текстологического анализа различных рукописей тимуридских историков и текста «Зафар-наме» Шами выяснено, что термины далкар и вилкар являются искаженным переписчиками рукописей в ...More

Kırgızistan’da Oğuz Araştırmaları

Cengiz BUYAR

Türk uygarlığının bir parçası olan Kırgız kültüründe sözlü geleneğin önemi günümüze kadar devam etmektedir. Destancılık, şecerecilik bu kültürün en önemli kollarını, aynı zamanda tarihî, sosyo-kültürel araştırmaların da kaynağını teşkil eder. Oğuzlar ve Kırgız-Oğuz bağlantıları ile ilgili ilk Kırgızca bilgiler sözlü kaynaklarda, destanlarda ve şecerelerde yer alır. Kırgızca yazılı ve basılı metinlerin tarihi çok geriye gitmemekte olup sözlü gelenek ile aktarılan bilgiler bilhassa 19. yüzyıldan itibaren yazıya geçirilmeye, kayıt altına alınmaya ve basılmaya başlanmıştır. Bunların başında Manas ...More

1916 Türkistan İsyanına Bir Kaynak Olarak: Asya’da Beş Türk

Roza ABDIKULOVA

Kırgızistan egemenliğini aldığından bu yana Kırgız ve Kırgızistan Tarihi Sovyet ideolojisinden arındırılıp tarafsız olarak yeniden ele almak ve yazmak işine başlanmıştır. Yakın dönem siyasi olaylarından biri ve belki en başta gelenlerden olarak 1916 Türkistan İsyanı sadece Kırgızlar ile ilgili değil, tüm Türk Dünyası’nı ilgilendirecek tarihi olaydır. Bu konuyla ilgili Sovyet tarih yazıcılığında her ne kadar bilimsel çalışmalar yapılmış ise de günümüzde yenice bakmak ve araştırmak devam etmektedir. Her gün geçtikçe 1916 Türkistan isyanıyla ilgili arşiv belgeleri, hatıratlar, seyahatnameler orta ...More

Kur’an-ı Kerim’in Kırgızca Çevirileri

Gülden SAĞOL YÜKSEKKAYA

Arap dilini bilmeksizin İslamiyet'i kabul eden halk kitleleri için İslamî düşüncenin tercüme edilmesi zorunluluk hâline gelmiştir ve bu gerçeğin temelinde Kur'an-ı Kerim bulunmaktadır. Ana dili Arapça olmayan Müslümanlar için Kur'an'ın anlamını kavramak, ancak onun kendi dillerine çevrilmesiyle mümkün olmuştur Bu mukaddes metin, önce Samanoğullarından Emîr Mansur b. Nuh zamanında Farsçaya tercüme edilmiştir. Farsçaya tercüme edilen tefsir, Muhammed b. Cerir-i Taberî tarafından Arapça olarak kaleme alınan Kur'an tefsiridir. Bu tefsir kısaltılıp Kur'an metni esas alınarak satır arasında Farsça ç ...More

Kırgız Kaganlığı'nın Gelişme Devrine Ait Bazı Görüşler

Muratbek KOCOBEKOV